Για όσους μεγαλώσαμε στο Ηράκλειο η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη είναι συνυφασμένη με τα πρώτα μας βήματα στο βιβλίο, στην ίδια τη Γνώση.

Ένας ταμιευτήρας πολιτισμικής κληρονομιάς, Ιστορίας και πληροφοριών που ήταν είναι και αξίζει να συνεχίσει να είναι ως σημείο αναφοράς και μελέτης για τους πολίτες αυτής της πόλης, για τους επιστήμονες, τους μαθητές, τους βιβλιόφιλους, τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους. Χώρος γεμάτος μνήμες, να πλημμυρίζει από τη μυρωδιά των βιβλίων και τους ψιθύρους μελετητών και αναγνωστών. Ανάμεσα στα φορτωμένα με βιβλία ράφια κινούνται ακόμα οι ίσκιοι του Στέφανου Ξανθουδίδη, του Νίκου Σταυρινίδη, του Νικόλαου Πλάτωνα, του Στέργιου Σπανάκη του Μενέλαου Παρλαμά και του Νίκου Γιανναδάκη πλέκουν τον ιστό αυτής της κιβωτού πολιτισμού και γνώσης.

Αυτό είναι το αποτύπωμα της Βικελαίας στη συνείδηση και στην αντίληψή όλων μας.

Σήμερα…

Η Βιβλιοθήκη στεγάζεται στο νέο της κέλυφος, το εκσυγχρονισμένο κτήριο με τις στοιχειώδεις προδιαγραφές που απαιτεί μία σύγχρονη βιβλιοθήκη -παραμένουν ωστόσο ζητήματα χώρου για σημαντικό όγκο αρχειακού υλικού.

Από την πλευρά μας θέλουμε να εστιάσουμε σε ζητήματα που αφορούν τον τρόπο που η σημερινή Δημοτική Αρχή ασκεί εποπτεία στον τρόπο λειτουργίας της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης.

Αρχικά, αξίζει να έχουμε υπόψη μας, πως η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του Δήμου Ηρακλείου και αυτό σηματοδοτεί την προϋπόθεση ότι οι πολίτες του Δήμου μας και νοιάζονται για τη βιβλιοθήκη τους και αξίζουν να γνωρίζουν και να ενημερώνονται για τη λειτουργία της, τις δυνατότητες, περιορισμούς και βέβαια για τις δράσεις της. Είναι σε όλους μας γνωστή η ευαισθησία που έχει επιδείξει αυτή η πόλη για τη Βικελαία, με πολυπληθείς συγκεντρώσεις, δημοσιεύσεις, υπομνήματα σε πρόσφατους καιρούς. Παραμένει για μας και σήμερα, ζητούμενο η εκπροσώπηση του κοινού, η διάδραση των ανθρώπων της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης με τους πολίτες του Δήμου Ηρακλείου.

Η Βικελαία στην ουσία αποτελεί έναν οργανισμό που διαθέτει υποδομές, αρχειακό και εκδοτικό υλικό, προσωπικό, δυνατότητες για νέες και παλιές δραστηριότητες, έναν χώρο κυριολεκτικά αλλά και συμβολικά, με την ιστορική και πνευματική του διάσταση. Ως εκ τούτου η πολυπλοκότητα και η πολυμορφική διάσταση της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης αποτελεί μια συνεχή πρόκληση για την πρόσληψη νέων δεδομένων, την ανταπόκριση στην εξέλιξη των τεχνολογιών αιχμής, την αξιοποίηση στο έπακρο των δυνατοτήτων της, την ανανέωση του προσωπικού της και την ενθάρρυνση για πρόσβαση σε αυτήν όλο και περισσότερων ανθρώπων με ενδιαφέροντα ανάγνωσης, πληροφόρησης, έρευνας, τεκμηρίωσης και συμμετοχής σε δραστηριότητες. Μια πρόκληση διαρκής, ειδικά με τις σημερινές συγκυρίες, μια πρόκληση που μας καλεί ως Δήμο Ηρακλείου να αναπτύξουμε στο έπακρο τις δυνατότητες ενός τέτοιου οργανισμού που ζει και αναπνέει στο κέντρο αυτής της πόλης. Ακόμα παραμένει οδυνηρή εμπειρία ο πολύχρονος κατακερματισμός της Βικελαίας σε άλλα κτήρια με μεγάλο μέρος του αρχειακού υλικού απλησίαστο, τότε, για τους αναζητητές. Αυτό ακριβώς το πολύχρονο διάλειμμα της αναγκαστικά περιορισμένης λειτουργίας της μάς υποχρεώνει στην (όσο το δυνατόν πιο γρήγορη και αποτελεσματική) αναζωογόνηση και επαναλειτουργία με νέα δεδομένα, πιο απαιτητικές προδιαγραφές και με ένα σύγχρονο πρόσωπο, ώστε να ανταποκριθεί και να φτάσει η λειτουργία της στα επίπεδα που ο ρόλος της απαιτεί αλλά και στα στάνταρ αντίστοιχων οργανισμών-ιδρυμάτων στη χώρα μας και στην Ευρώπη.

-Συμβαίνει, όμως, αυτό σήμερα;

Σε μια αρχική αποτύπωση των σημερινών συνθηκών λειτουργίας της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης θέλουμε να σταθούμε σε κάποιες σημαντικές -κατά τη γνώμη μας- διαπιστώσεις:

-Το προσωπικό παραμένει το ίδιο εδώ και πολλά χρόνια. Οι ανάγκες ανανέωσης των βασικών στελεχών της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης με άτομα εξειδικευμένα στο πολυμορφικό έργο μιας βιβλιοθήκης τέτοιων διαστάσεων και δυνατοτήτων δεν έχουν ικανοποιηθεί.

-Το σχήμα διοίκησης και εποπτείας της Βικελαίας τυπικά και ουσιαστικά είναι ανύπαρκτο. Υποτίθεται ότι ανέλαβε ο κ. Μανώλης Βασιλάκης να συγκροτήσει το σχήμα εποπτείας της Βικελαίας, αμέσως μετά τη συγκρότηση του νέου δημοτικού σχήματος. Σε κάθε περίπτωση, η καθυστέρηση και αδικαιολόγητη είναι και ανεξήγητη. Μάλιστα, σε ερωτήματά μας, (όπως και σε ερωτήματα αντίστοιχα των ατόμων που έχουν προταθεί να συμμετέχουν) η απάντηση εκ μέρους του κ. Βασιλάκη είναι ότι η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού έχει στο νου της άλλα σχέδια, η αντίστοιχη δε απάντηση της Αντιδημάρχου Πολιτισμού είναι πως ο κ. Βασιλάκης οφείλει να συγκροτήσει το σχήμα εποπτείας. Αλήθεια, ποια απάντηση να επιλέξουμε; Ποια είναι η αλήθεια για την αδικαιολόγητη αυτή κωλυσιεργία;

Η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη έχει παράξει σημαντικότατο πολιτιστικό έργο στο παρελθόν, κάτω από τη φωτισμένη εποπτεία επώνυμων Ηρακλειωτών με απόγειο της δραστηριότητάς της την περίοδο Διεύθυνσης από το Νίκο Γιανναδάκη: Εκδόσεις, Συνέδρια, Ημερίδες, Εκθέσεις, Εκδηλώσεις… Σε κάθε περίπτωση υπήρξε στο παρελθόν (στις γόνιμες περιόδους) γνωμοδότηση και ανάληψη ευθύνης από επιστήμονες και πρόσωπα σημαίνουσας βαρύτητας και ευθύνης.

Σήμερα;

Ποιος ή ποιοι είναι αυτοί που αποφασίζουν για τα καίρια ζητήματα επιλογής δραστηριοτήτων και εκδόσεων;

Με ποια κριτήρια γίνονται οι επιλογές;

Πώς ιεραρχούνται οι ανάγκες και οι προτεραιότητες της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης;

Πώς εξασφαλίζεται η απαραίτητη πολυφωνία και διεπιστημονικότητα σε συντονιστικό επίπεδο;

-Αρκεί, αλήθεια, η βούληση και οι καλές προθέσεις ενός ή δύο ατόμων της σημερινής δημοτικής αρχής;

Αναπάντητα παραμένουν και τα παρακάτω ερωτήματα:

– Πώς αξιοποιούνται σήμερα από τη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη οι δυνατότητες και οι ευκαιρίες σε πανελλήνιο και παγκόσμιο επίπεδο για την ανάπτυξη δικτύου βιβλιοθηκών με αλληλοδιάδραση και διάχυση του ψηφιοποιημένου υλικού;

– Γνωρίζει η δημοτική αρχή, το δημοτικό συμβούλιο και οι πολίτες του Δήμου μας σε τί ποσοστό και με ποια συλλογιστική έχει ψηφιοποιηθεί το υλικό της Βικελαίας;

– Πώς αξιοποιούνται οι δυνατότητες συνεργασίας με τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της Κρήτης και σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η συνεργασία (ουσιαστικά και τυπικά) με τη μεγάλη Πανεπιστημιακή Βιβλιοθήκη του Ρεθύμνου; Από ότι γνωρίζουμε η Βικελαία έχει δεχθεί προτάσεις συνεργασίας στο παρελθόν.

Ένα άλλο ζήτημα που απαιτεί συντονισμένη, πολυφωνική και έγκυρη επιστημονική γνώση είναι η λειτουργία της Βικελαίας σε συντονισμό με την εκπαιδευτική πραγματικότητα της πόλης και της ευρύτερης περιοχής του Δήμου Ηρακλείου. Είναι ανάγκη να ενθαρρύνονται οι μαθητές όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης και να προβλέπονται χώροι, ώρες λειτουργίας, δραστηριότητες κι εκδηλώσεις που θα προσελκύουν τους νέους αναγνώστες ώστε να παρέχουν ισχυρά κίνητρα στο νεαρό κοινό.

Η Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη διά του Δήμου Ηρακλείου συμμετέχει ήδη σε χρηματοδοτούμενα προγράμματα μέσω Περιφέρειας Κρήτης με ευρωπαϊκά και άλλα κονδύλια. Προγράμματα, που στόχο έχουν την αναβάθμιση των υποδομών, στήριξη δραστηριοτήτων, εκδόσεις κ.λπ. Ποιοι αποφάσισαν γι’ αυτά, με ποια κριτήρια προτάθηκαν και πώς αξιολογούνται οι όποιες επιλογές; Ένα σχήμα εποπτείας- συντονισμού θα ήταν όχι απλά χρήσιμο αλλά απόλυτα απαραίτητο -κατά τη γνώμη μας- δεδομένης της βαρύτητας των αναγκών και των επιλογών που αφορούν το πολυεπίπεδο έργο της Βικελαίας.

Τέλος, έχοντας κατά νου την πολυποίκιλη και αμέριστη προσφορά επιστημονικών γνώσεων και εμπειρίας από δημότες μας με αποδέκτη την δραστηριότητα της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης ρωτάμε:

-Με ποιον τρόπο, αλήθεια, αξιοποιεί -έστω και εθελοντικά- αυτήν την προσφορά ο Δήμος Ηρακλείου;

Όλα τα παραπάνω και ακόμα περισσότερα μπορούσαν να «μπουν στο κάδρο» της λειτουργίας της Βικελαίας αν υφίστατο το αναγκαίο σχήμα εποπτείας το οποίο θα εξασφάλιζε την ευρύτερη κατά το δυνατόν συμμετοχή ανθρώπων με άποψη, εμπειρία, γνώσεις, ιδέες και όρεξη για προσφορά.

Κάτι τέτοιο, σήμερα δεν υφίσταται με αποκλειστική ευθύνη της νυν Δημοτικής Αρχής. Οι όποιες προφάσεις (όπως η έλλειψη υποδομών και στέγης) δεν υφίστανται πλέον. Προς τί όλη αυτή η καθυστέρηση στο να ξεκινήσει ουσιαστικά η λειτουργία της Βικελαίας Βιβλιοθήκης;

-Κατανοείτε ότι η αδιαφάνεια με την οποία έχετε «ντύσει» το όλο εγχείρημα στερεί από αυτό το ιστορικό ίδρυμα-οργανισμό, τη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, την δυναμική που της αρμόζει;

Και είναι κρίμα, αληθινά, με δεδομένη την αμέριστη προσφορά αξιόλογων πολιτών μας που περιμένουν να δώσουν την απαραίτητη ώθηση σε αυτό το κέντρο Πολιτισμού το οποίο κάποτε αποτελούσε πρωτοπορία στον ελλαδικό χώρο.

Πολλές απορίες δημιούργησε η ανακοίνωση έργων ασφαλτοστρώσεων και τσιμεντοστρώσεων του Δήμου Ηρακλείου με προϋπολογισμό ύψους 65,4 εκατομμύρια Ευρώ. Πρόκειται προφανώς για σημαντικές παρεμβάσεις που μας οδηγούν στη βάσανο διερεύνησης της συνάφειας λόγων και έργων.

Η αναγκαιότητα του έργου είναι αδιαμφισβήτητη και μάλιστα οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι είναι διαρκώς αυξανόμενη λόγω του μεγέθους του οδικού δικτύου του Δήμου. Κανένας λοιπόν δεν είναι αρνητικός στο να γίνουν παρεμβάσεις το συντομότερο δυνατό. Η διερεύνηση όμως της αποτελεσματικότητας σε επίπεδο υλοποίησης των συγκεκριμένων έργων τα προηγούμενα έξι χρόνια θα αναδείξει το μέτρο της κρίσης για τη διοίκηση του Δήμου. Η διαφορά των λόγων και των έργων σε μία αξιόπιστη δημοτική αρχή δεν πρέπει να απέχει πολύ και γι αυτό το λόγο από τα απολογιστικά στοιχεία υλοποίησης παρεμφερών παρεμβάσεων για το χρονικό διάστημα που έχει την ευθύνη διοίκησης του Δήμου μπορούν να προκύψουν χρήσιμα συμπεράσματα.

Ανακοινώθηκε λοιπόν η πρόθεση υλοποίησης έργων  ασφαλτοστρώσεων και τσιμεντοστρώσεων προϋπολογισμού ύψους 65,4 εκατομμυρίων Ευρώ με χρονικό ορίζοντα 24 μήνες. Με βάση τη μέχρι σήμερα εμπειρία οι εκπτώσεις σε αυτούς τους διαγωνισμούς ανέρχονται σε ποσοστό 50%-60% γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι πραγματικές δαπάνες για το έργο θα κυμανθούν από 27 έως 32 εκατομμύρια Ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι η δαπάνη ανά έτος  θα ανέλθει σε ύψος περίπου 15 εκατομμυρίων Eυρώ. Όποιος δε γνωρίζει τα πεπραγμένα των προηγούμενων ετών προφανώς δεν μπορεί να αξιολογήσει αυτήν την πληροφορία. Με βάση όμως τα στοιχεία από την εκτέλεση των προϋπολογισμών του Δήμου Ηρακλείου από το 2016 έως και τον Σεπτέμβριο του 2020, προκύπτει ότι τα 4,5 αυτά χρόνια η υλοποίηση έργου που αφορά ασφαλτοστρώσεις και τσιμεντοστρώσεις στο Δήμο Ηρακλείου έφτασε περίπου τα 7,5 εκατομμύρια € σε δαπάνες. Δηλαδή περίπου 1,7 εκατομμύρια ανά έτος. Συγκρίνοντας αυτά τα μεγέθη με τις πρόσφατες εξαγγελίες διαπιστώνεται εύκολα ότι πολιτική βούληση της δημοτικής αρχής είναι σχεδόν να δεκαπλασιάσει το ετήσιο παραγόμενο έργο σε σχέση με ότι συνέβαινε μέχρι σήμερα. Από τη σύγκριση αυτή προκύπτουν αρκετά ερωτήματα. Η δημοτική αρχή τεσσερισήμισι χρόνια τώρα δεν είχε διαπιστώσει τις ανάγκες αυτές; Αφού διαθέσιμοι πόροι υπήρχαν γιατί δεν τα υλοποίησε; Μήπως υπήρχαν και άλλοι περιορισμοί;

Αλλά και σε επίπεδο συνολικού τεχνικού προγράμματος έργων να συγκρίνει κανείς, η δημοτική αρχή στην εξάχρονη θητεία της έχει εκτελέσει έργα (όχι μόνο ασφαλτοστρώσεις – τσιμεντροστρώσεις) από το 2015 μέχρι σήμερα ύψους περίπου 30 εκατομμυρίων ευρώ. Και το ερώτημα που γεννιέται είναι, με ποιο μηχανισμό, ποια έσοδα (μιας και αυτά είναι από ίδιους πόρους) τώρα θα εκτελέσει έργα 30 εκατ. δαπανών σε 2 χρόνια; Ιδιαίτερα δε όταν ο ίδιος ο Αντιδήμαρχος δηλώνει ότι το τεχνικό πρόγραμμα του 2021 θα είναι μικρότερο κατά 40% σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών και των μειωμένων εσόδων.

Με βάση τις εξαγγελίες αυτών των έργων δεσμεύτηκαν για το 2021 14,5 εκατομμύρια Ευρώ για αυτά τα έργα. Είναι προδήλως κατανοητό ότι ο προϋπολογισμός του Δήμου δεν αφήνει τέτοια περιθώρια. Ακόμα και αν ο Δήμος στρέψει όλη την δυναμική του σε αυτές τις δύο δράσεις, πάλι κατά τη γνώμη μας δεν θα έχει το περιθώριο να τις υλοποιήσει, διότι υπάρχουν οι δαπάνες και των υπόλοιπων έργων που υλοποιεί μερικά από αυτά είναι συνεχιζόμενα (δηλαδή δεν ολοκληρώνονται στην φετινή χρονιά) με αποτέλεσμα ο προϋπολογισμός να είναι προβληματικός. Το σημαντικότερο όλων αυτών όμως είναι ότι η δημοτική αρχή δεν φαίνεται να έχει κατανοήσει τις επιπτώσεις αυτής της εξαγγελίας στις υπόλοιπες αντιδημαρχίες εξαιτίας της «φτώχειας» που έρχεται .

Αλλά και το ίδιο το έργο με βάση τους προϋπολογισμούς του, έχει προβλήματα. Κατανέμονται ισόποσα χρήματα στα διαμερίσματα του Δήμου και την ενδοχώρα χωρίς να έχει ληφθεί υπόψη η έκταση του οδικού δικτύου που καλύπτει κάθε διαμέρισμα, οι κάτοικοι που διαμένουν σε αυτά, τα σχολεία που λειτουργούν, κ.α. Με μια προσεκτική ματιά στις μελέτες εύκολα διαπιστώνει κανείς σοβαρές ελλείψεις όπως για παράδειγμα σε ποιες οδούς και σχολικές αυλές θα γίνουν επεμβάσεις ανά διαμέρισμα και κοινότητα, ποια είναι η σχέση ποσότητας επέμβασης σε μικρές και δύσκολες οδούς και σε ευρύτερες, κάτι που καθορίζει και σημαντικά το κόστος. Ζητείται δηλαδή συμμετοχή σε διαγωνιστική διαδικασία χωρίς να είναι διευκρινισμένο και ξεκαθαρισμένο το αντικείμενο.

Η εκτίμηση μας είναι ότι οι συγκεκριμένες εξαγγελίες θα χρειαστούν τουλάχιστον πέντε χρόνια να υλοποιηθούν. Ποιο σκοπό λοιπόν εξυπηρετεί η δέσμευση ποσών από τα τεχνικά προγράμματα έργων των επόμενων ετών, η οποία αποφασίζεται από την Οικονομική Επιτροπή με μια αναμόρφωση προϋπολογισμού, η σκοπιμότητα της οποίας δεν συζητείται στο δημοτικό συμβούλιο στο οποίο, με βάση τις τελευταίες νομοθετικές ρυθμίσεις της Νέας Δημοκρατίας, έχει στερηθεί αυτή η δυνατότητα; Το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρείται μια μεγάλη προσπάθεια τροποποίησης του ψηφισμένου από το Δημοτικό Συμβούλιο προγράμματος τεχνικών έργων (μέσω αποφάσεων της οικονομική επιτροπής) με στόχο να εγγραφεί στο τεχνικό πρόγραμμα του 2020 (άρα συνεχιζόμενα για το 2021) ένας μεγάλος αριθμός έργων, προκαθορίζοντας έτσι τη διαμόρφωση του προγράμματος τεχνικών έργων του 2021. Αφαιρεί δηλαδή τη συζήτηση επί της ουσίας και την απόφαση από το Δημοτικό Συμβούλιο για το ποια έργα έχει ανάγκη πόλη. Υπενθυμίζουμε ότι στην Οικονομική Επιτροπή δεν εκπροσωπούνται όλες οι εκλεγμένες παρατάξεις. Ενώ στο Δημοτικό συμβούλιο δεν υπολογίζεται η αρνητική ψήφος σε αναμορφώσεις προϋπολογισμού.

Η αυριανή μέρα

Το ερώτημα που γεννιέται εύκολα είναι αν η σημερινή δημοτική αρχή μπορεί να παράξει τέτοιο και τόσο έργο. Με μια ματιά στα μέχρι σήμερα πεπραγμένα θα διαπιστώσουμε, ότι τα κυριότερα έργα που η ίδια σχεδίασε και ξεκίνησε με εξαίρεση τις παιδικές χαρές, είτε δεν τελείωσαν, είτε καθυστέρησαν δημιουργώντας πολλά προβλήματα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα το έργο της οδού Ίδης και Δικαιοσύνης (δεν τελείωσε), το έργο στο κόλπο Δερματά (με την περίφημη παραλία του) που δεν τελείωσε, η ανάπλαση της οδού Κομνηνών που δεν έχει ξεκινήσει, το Καπετανάκειο (με τα συνεχιζόμενα προβλήματα), το Πάρκο Γεωργιάδη που ακόμα δεν παραδόθηκε, οι δημοπρασίες και οι μελέτες που συνεχώς εξαγγέλλονται και ποτέ δεν υλοποιούνται (Πλατεία Ελευθερίας ), το πρώην ξενοδοχείο ΜΙΝΩΣ στην 25^η Αυγούστου που σαν ερείπιο καλωσορίζει τους  επισκέπτες στην πόλη, το μέγαρο Κοθρή που από το 2017 έχει περάσει στην κυριότητα του Δήμου, το «έτοιμο σχέδιο» για τη διαχείριση των απορριμμάτων που ακόμα λαμβάνει αδειοδοτήσεις και οι μεγάλες καθυστερήσεις σε όλα τα έργα. Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός ότι και το Πολιτιστικό –Συνεδριακό κέντρο ουσιαστικά δεν έχει ολοκληρωθεί και δεν έχει πλήρως αδειοδοτηθεί.

Και ενώ η φετινή χρονιά έχει ιδιαιτερότητες λόγω της πανδημίας με επιπτώσεις που ακόμα δεν μπορούν να προσδιοριστούν, όπως δεν μπορεί να εκτιμηθεί ο χρόνος που θα απαιτηθεί για την επιστροφή σε φυσιολογικές συνθήκες ζωής, κάποιοι στη δημοτική αρχή αγωνιούν για εξαγγελίες. Ελπίζουμε να μην συζητάμε την επόμενη χρονιά τη δυσκολία που θα έχουν οι άλλες αντιδημαρχίες να υλοποιήσουν έργο για τους δημότες. Η λογική του «όποιος προλάβει» δεν ωφελεί και δείχνει την έλλειψη οράματος και σύνθεσης απόψεων που χρόνια τώρα αναδεικνύουμε με τις παρεμβάσεις μας. Τα «αυτιά» της δημοτικής αρχής  είναι ανοιχτά  μόνο όταν τα πράγματα φτάνουν σε αδιέξοδο. Η νομοθεσία άλλωστε το ευνοεί αυτό, αφού πλέον η σκοπιμότητα των όποιων δράσεων δεν προκύπτει ούτε από συζήτηση ούτε από διαβούλευση. Και αν κάτι προκύψει επειδή το σύνταγμα δεν επέτρεψε την καθόλα εξαφάνιση του Δημοτικού συμβουλίου, όπως το πρόγραμμα τεχνικών έργων και ο προϋπολογισμός, αυτό δεν εφαρμόζεται στην πράξη με τις συνεχόμενες τροποποιήσεις που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της χρονιάς.

Είναι σαφές και καταδεικνύεται από τον πρώτο γύρο των εκλογών πως οι δημότες με την ψήφο τους δεν επέλεξαν το πρόγραμμα της δημοτικής αρχής. Όπως είναι σαφές πως στο δεύτερο γύρο της εκλογικής διαδικασίας επέλεξαν τον δήμαρχο που πίστευαν ότι μπορεί με γνώμονα το καλό του δήμου και των δημοτών να συνθέσει απόψεις ( και έχουν διαψευστεί). Θεωρούμε πως καμμιά νομοθετική ρύθμιση δεν μπορεί να αλλοιώσει το εκλογικό αποτέλεσμα ,όπως καμμιά τεχνητή πλειοψηφία δεν αντικατοπτρίζει τη λαϊκή βούληση. Και προφανώς είναι δεδομένο με βάση τα προλεχθέντα πως ο Δήμαρχος πρέπει να εκφράζει τους δημότες που τον επέλεξαν και δεν πρέπει να λειτουργεί  ως ηγέτης μιας παράταξης που στις πρόσφατες εκλογές ηττήθηκε.

*Ο Ηλίας Λυγερός ειναι επικεφαλής Δημοτικής Κίνησης Ενεργών Πολιτών Ηρακλείου

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα newshub.gr

Οι τελευταίες Δημοτικές Εκλογές, για πρώτη φορά μεταπολεμικά, έγιναν με το σύστημα της απλής αναλογικής, όπως αυτή καθιερώθηκε με το νόμο 4558/2018. Ως Ενεργοί πολίτες είχαμε τονίσει από την προεκλογική ακόμα περίοδο, ότι σε αυτές τις εκλογές οι άνθρωποι της αυτοδιοίκησης βρίσκονταν μπροστά σε μια πρόκληση. Είτε θα έπρεπε να υπερβούν μικρές η μεγάλες δυσκολίες με πνεύμα και διάθεση συνεργασίας, αναζητώντας συγκλίσεις και συνθέσεις δίνοντας στους δήμους και τούς δημότες οξυγόνο δημοκρατίας, ή θα επιδίωκαν την εξουσία βάζοντας ουσιαστικά στο περιθώριο και την αυτοδιοίκηση αλλά και τη δημοκρατία.

Αμέσως μετά τις βουλευτικές εκλογές (Ιούλιος 2019) η Νέα Δημοκρατία με πρόσχημα την κυβερνησιμότητα των Δήμων ψήφισε μια σειρά νόμων (4604/2019 – 4623/2019 – 4647/2019 – 4774/2020 4711/2020 κ.α.), έχοντας έναν στόχο. Να καταργήσει ουσιαστικά το αποτέλεσμα των εκλογών για την τοπική αυτοδιοίκηση που έγιναν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Ως κυβέρνηση  είχε (;) τη δυνατότητα να το κάνει όμως η δημοκρατική ηθική επιβάλλει μια υποχρέωση. Οι όποιες αλλαγές εισάγονται με τα σχέδια νόμου έπρεπε να ισχύσουν από την επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Δεν είναι τυχαίο ότι στην κεντρική πολιτική σκηνή οποιεσδήποτε αλλαγές του εκλογικού συστήματος αποκτούν ισχύ στις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός κι αν υπάρχει ευρεία πλειοψηφία κατά την ψήφιση τους, οπότε και εφαρμόζονται στην αμέσως επόμενη εκλογική διαδικασία. Με τις νομοθετικές παρεμβάσεις που έκανε όμως, προτού εφαρμοστεί ο νόμος της απλής αναλογικής υποβάθμισε κατά πολύ την δημοκρατία, τα ίδια τα Δημοτικά Συμβούλια και τις αρμοδιότητες τους. Είναι σαν να βαθμολόγησε μαθητές χωρίς να δώσουν εξετάσεις. Θεώρησε δεδομένο ότι οι αυτοδιοικητικοί δεν μπορούν να συνεργαστούν, οπότε τους επέβαλε τεχνητές πλειοψηφίες στα όργανα διοίκησης. Το μόνο που δεν μπόρεσε να αλλάξει ήταν ή αριθμητική σύνθεση των Δημοτικών Συμβουλίων (η οποία είχε προκύψει από το εκλογικό αποτέλεσμα). Τι κατάφερε όμως; Την αφαίρεση αποφασιστικών αρμοδιοτήτων από τα Δημοτικά Συμβούλια με μεταφορά της δυνατότητας λήψης αποφάσεων στην οικονομική επιτροπή, στην επιτροπή ποιότητας ζωής και στις διάφορες εταιρείες των Δήμων. Εδραίωσε μάλιστα την πλειοψηφία της παράταξης του Δημάρχου με ποσοστά της τάξης του 60% στις επιτροπές και τα διοικητικά συμβούλια των εταιριών ανεξάρτητα από το ποσοστό που είχε λάβει στις εκλογές, με στόχο μια αδιαμφισβήτητη πλειοψηφία. Δόθηκε με αυτόν τον τρόπο η δυνατότητα στους δημάρχους να μην επιδιώξουν ευρύτερες συνεργασίες αφού είχαν εξασφαλισμένες πλειοψηφίες σε όλα τα όργανα διοίκησης. Αυτό δημιούργησε μια υπερσυγκέντρωση εξουσίας, αρμοδιοτήτων και ευθύνης σε πολύ λίγα πρόσωπα με αποτέλεσμα να είναι ανθρωπίνως αδύνατο να ανταπεξέλθουν σε όλο το φορτίο, γεγονός που οδηγεί σε αναποτελεσματικότητα και τελμάτωση των έργων στους δήμους. Επιπρόσθετα μετατράπηκαν οι επιτροπές και οι εταιρείες σε κύρια όργανα χάραξης δημοτικής πολιτικής με συνέπεια να υποβαθμιστεί ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του Δημοτικού Συμβουλίου. Αξιομνημόνευτο και το γεγονός ότι με αυτές τις ρυθμίσεις δεν εκπροσωπούνται όλες οι παρατάξεις στις επιτροπές και στα Δ.Σ. των εταιρειών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην έχουν βήμα να εκφράσουν την άποψη τους σε πάρα πολλά ζητήματα για τα οποία αποφασίζουν οι επιτροπές και οι εταιρείες, αφού στο δημοτικό συμβούλιο αυτά τα θέματα δεν συζητιούνται. Οι αλλεπάλληλες τροποποιήσεις του νόμου περιείχαν και άλλα τεχνάσματα. Αποφάσεις της οικονομικής επιτροπής ήταν δεσμευτικές και έπρεπε να ψηφιστούν υποχρεωτικά από το δημοτικό συμβούλιο. Ο δημοτικός σύμβουλος από πρωταγωνιστής μετατρέπεται σε κομπάρσο και η πολιτική θέση και γνώμη του δεν έχει καμμιά αξία. Η αρνητική ψήφος του δημοτικού συμβουλίου δε λαμβάνεται υπόψη, «προς δόξα» της αρχής της πλειοψηφίας και της δημοκρατίας. Πολύ απλά μπορείς μόνο να συμφωνήσεις.

Στα Δημοτικά Συμβούλια παρέμεινε η αρμοδιότητα έγκρισης προγράμματος τεχνικών έργων και προϋπολογισμού με τις απαραίτητες για τη δημοκρατία προϋποθέσεις. Αποφασίζει η πλειοψηφία, μεταφέροντας τη βούληση του εκλογικού σώματος που εκπροσωπεί. Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα; Οι προσπάθειες των δημοτικών παρατάξεων της αντιπολίτευσης (που είναι και πλειοψηφία στην περίπτωση του Δήμου μας) να συμβάλλουν στη σύνταξη και ψήφιση των παραπάνω, είναι αποδεκτές μέχρι την ημέρα της έγκρισης τους. Μετά όλα ξεχνιούνται. Και το κυριότερο παρατηρείται μία πληθώρα αναμορφώσεων προϋπολογισμού, τροποποίησης τεχνικού προγράμματος από την οικονομική επιτροπή, όπου οι τεχνητά οριζόμενες πλειοψηφίες, με δεσμευτικές αποφάσεις για το Δημοτικό Συμβούλιο, μετατρέπουν και αλλάζουν οτιδήποτε θελήσουν. Συγκρίνοντας τον ψηφισμένο, τον τροποποιημένο και τελικά τον υλοποιημένο προϋπολογισμό διαπιστώνει κανείς ότι η μετάλλαξη είναι τεράστια. Αξίζει να σημειώσουμε βέβαια ότι η σκοπιμότητα και η ουσία των όποιων αλλαγών και τροποποιήσεων δε συζητιούνται ποτέ και πουθενά. Εντέλει η υλοποίηση των προτάσεων της πραγματικής πλειοψηφίας είναι φρούδα ελπίδα.

Ο ρόλος των προσώπων στη δημοκρατία

Δύσκολες περιόδους, από άποψη δημοκρατικής λειτουργίας και περιορισμών η αυτοδιοίκηση πέρασε πολλές. Όπως πολλές ήταν και οι δημοκρατικές  προσωπικότητες, που σε πείσμα των καιρών, των συνθηκών και των δυσκολιών κατάφερναν να επιβάλλουν στην πράξη συναινέσεις, συνεργασίες (τυπικές ή άτυπες) και διεξόδους σε λειτουργικά αδιέξοδα, πάντα για το καλό δημοτών και πόλεων. Ο αείμνηστος Μ. ΓΛΕΖΟΣ στην Απείρανθο εφάρμοζε την άμεση δημοκρατία με λαϊκή συμμετοχή, δίνοντας βάρος στην γνώμη των κατοίκων (που πολλές φορές ήταν και αντίθετη με την δική του άποψη) διαμορφώνοντας ένα πρότυπο δημοκρατικής διοίκησης και αποτελεσματικότητας.

Προεκλογικά είχαμε προβλέψει ότι η απλή αναλογική για να πετύχει θέλει την εκλογή ανθρώπων με όραμα, με δημοκρατικές αντιλήψεις, με σεβασμό στην αντίθετη άποψη, ικανούς να συνθέτουν και να δημιουργούν προοπτική. Να φέρουν τον ιό της συνεργασίας και της δημιουργικής αξιοποίησης όλων των δημοτικών δυνάμεων.

Σήμερα ένα χρόνο μετά από τις νομοθετικές αλλαγές ανατροπής, την αποτυπωμένη πλέον πρόθεση της δημοτικής αρχής σε ότι αφορά το σεβασμό του εκλογικού αποτελέσματος μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό οι δήμαρχοι που εκλέχτηκαν από τις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές αποδέχτηκαν ασμένως τις αλλαγές που εφάρμοσε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας στρέφοντας την πλάτη στην εκφρασμένη λαϊκή βούληση και τη δημοκρατία. Και ο δικός μας Δήμος ανήκει σε αυτή την κατηγορία. Με ένα ανοικτό ορίζοντα και εκφρασμένη θέληση συνεργασίας (χωρίς όρους) από σχεδόν όλες τις δημοτικές παρατάξεις αμέσως μετά τις εκλογές, ο εκλεγμένος δήμαρχος και η παράταξη του, προτίμησαν, εκμεταλλευόμενοι το διαμορφωμένο νομοθετικό πλαίσιο της Δεξιάς, να γαντζωθούν στην εξουσία, έστω και αν ήταν μειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο. Οι δυσκολίες από αυτή την πολιτική επιλογή σε συνδυασμό με αυτές που προκλήθηκαν από την εξάπλωση του κορωνοϊού, οδήγησαν σε μια οδυνηρά αναποτελεσματική, για το δήμο και τους δημότες, διοίκηση. Κάθε επιλογή έχει τις θετικές και τις αρνητικές επιπτώσεις. Ο στρουθοκαμηλισμός και η τακτική της μετάθεσης των ευθυνών στην αντιπολίτευση δημιουργεί δυσοίωνες προβλέψεις για το δήμο, σε μια περίοδο που θα έπρεπε με σύνεση και ωριμότητα να σχεδιάζουμε και να υλοποιούμε έργα που θα δώσουν πνοή προοπτικής στο δήμο και τους δημότες. Οι συνεργασίες κερδίζονται δεν απαιτούνται. Η  πίστη στη δημοκρατία είναι η καθημερινή  πρακτική όλων μας. Εκεί αποκαλύπτονται  οι  προθέσεις και η αλήθεια των  λόγων και  διακηρύξεων . Εκεί αφήνομε το αποτύπωμα μας.

*Άρθρο του Ηλία Λυγερού  επικεφαλής της Δημοτικής Κίνησης Ηράκλειο Ενεργοί Πολίτες

**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα newshub.gr

Χρόνια τώρα τα σχολεία εξυπηρετούνται στην πλειοψηφία τους με καθαρίστριες-ες σύμβασης ορισμένου χρόνου(ελάχιστες μόνιμες), που θεωρούνται εργολάβοι του εαυτού τους. Ο υπουργός εσωτερικών κος Θεοδωρικάκος διευκρινίζει πως δεν μπορεί σύμβαση ορισμένου χρόνου να μετατραπεί σε αορίστου, επικαλούμενος το άρθρο 103 του Συντάγματος. Έτσι η καθαριότητα των σχολείων εξαρτάται και πάλι από το διφορούμενο εδώ και 20 χρόνια καθεστώς πρόσληψης των ανθρώπων καθαριότητας των σχολείων. Μια ομηρία που σε πολλούς δήμους αγγίζει τα όρια προσωπικών εξυπηρετήσεων και ρουσφετιού των αντιδημάρχων η ακόμα και των διευθυντών σχολείων που εισηγούνται με πρόταση τους.

«Αναζητούμε λύση από κοινού ως υπουργείο Εσωτερικών με το υπουργείο Παιδείας -καθότι η πληρωμή των σχολικών καθαριστριών είναι από το Ίδρυμα Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης (σ.σ.: που υπάγεται στο υπουργείο Παιδείας)-, το υπουργείο Οικονομικών και το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, ώστε από τη νέα σεζόν οι συμβάσεις των σχολικών καθαριστριών να είναι ορισμένου χρόνου με πλήρη ασφαλιστικά δικαιώματα», τονίζει  ο κος Θεοδωρικάκος.

Ποια είναι η λύση όμως, τη στιγμή που έχουμε μπει σε ένα δύσκολο καιρό που τα σχολεία πρέπει να καθαρίζονται εις διπλούν πρωί βράδυ και μάλιστα την πρωινή βάρδια από 2 φορές. Ήρθε ο κορωνοϊός και τα σχολεία (παιδιά και διδάσκοντες) κατάλαβαν τι σημαίνει καθαρό σχολείο, με τις καθαρίστριες να είναι επιστρατευμένες από το πρωί στο σχολείο. Αυτό όμως ως το τέλος Ιουνίου!!! στη α/βθμια και β/θμια εκπαίδευση. Οι παιδικοί σταθμοί ως το τέλος Ιουλίου.

Ξαφνικά ανακαλύψαμε πως εργάζονται και εκείνες  ακατάπαυστα και πως αν τους δοθεί το κατάλληλο νομικό πλαίσιο, είναι και πολύ καλές! Αυξήθηκε μέσω του αριθμού αιθουσών και το οικονομικό κίνητρο αυτών των ανθρώπων που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εύρυθμης λειτουργίας των σχολείων.

Το ερώτημα παραμένει: Μήπως το κεντρικό κράτος πρέπει να δει συνολικά το θέμα καθαριστές -φύλακες σχολείων- επιστάτες- -γραμματείς;

Οι οδηγίες για αποστάσεις στα μαθήματα και στα διαλείμματα των μαθητών , οι λόγοι τακτικής  υγιεινής απολύμανσης και καθαριότητας κυρίως σε κοινοχρήστους χώρους και τουαλέτες είναι πράγματα που θα πρέπει να μείνουν στη συμπεριφορά όλων μας και μετά την εποχή κορωνοϊού.

Δόθηκε πρόσφατα η δυνατότητα να προσλαμβάνονται στα σχολεία  και 4/μηνίτες για την ενίσχυση καθαριότητας … Εδώ βρισκόμαστε και πάλι μπροστά σε  αδιευκρίνιστο καθεστώς πρόσληψης, ποια θα είναι η μοριοδότηση τους και με ποια κριτήρια, πόσοι και ποιοι από τους δήμους θα τηρήσουν συνθήκες ΑΣΕΠ τη στιγμή που η ανεργία αυξάνεται λόγω της απόλυσης πολλών συνανθρώπων μας από τις εργασίες τους λόγω κορωνοϊού;

Οι πιέσεις για οποιαδήποτε εργασία θα είναι μεγάλη, όπως και το δίλημμα των διοικούντων.

Άποψη  μου είναι, πως οι Δήμοι μέσω των δημοτικών συμβουλίων να διεκδικήσουν λύση για μόνιμες καθαρίστριες στα σχολεία, μαζί με επιστάτες-φύλακες και γραμματείς.

ΜΑΡΊΑ ΚΑΛΟΥΔΙΩΤΗ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ –ΕΝΕΡΓΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ

*Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα Κρήτη